Katarzynki- zapomniane święto

Katarzynki to jeden z zapomnianych zwyczajów wróżb kawalerskich. 

W dawnych czasach obchodzono je w noc z 24 na 25 listopad w tzw. Wigilie Św. Katarzyny. Uznawana ona była za patronkę kawalerów troszczącą się o ich związki.

Wg niektórych historyków Święta Katarzyna Aleksandryjska to postać fikcyjna. Upatrywano jednak jej pierwowzoru w Hepatii z Aleksandrii, córce Teona, znanej ze swojej inteligencji i urody. Studiowała filozofie, matematykę i astronomie jak jej ojciec.

Katarzynki oczywiście zostawały sprzeczne z wierzeniami Kościoła. Została ona oczerniona przez Cyryla- patriarchę Aleksandrii, gdyż była niewygodna.

Poniosła męczeńską śmierć z rąk mnichów w marcu 415 roku, a pamięć o niej Kościół starał się zatrzeć. 

 

Chrześcijaństwo niestety, ale odbierało różnym wierzeniom i obyczajom tożsamość, przysposabiając je do własnych potrzeb. Dlatego wielce prawdopodobne, że Hypatia stała się Katarzyną.

Imię Katarzyna wywodzi się z greckiego imienia Aikaterine, w którym są zawarte greckie słowo aikia- tortury. Chętniej sięga się do słowa katharos czyli czysty. Często też mówi się, że Katarzyną była córka króla Aleksandrii Konsta. Odrzucała ona małżeństwo, nie widząc godnego jej ręki, póki we śnie nie zobaczyła Jezusa, który stał się jej ideałem. Od tego czasu poczuła się zaślubiona Jezusowi.  Odtrącony przez Katarzynę został cesarz Maksymilian, który wtrącił ja do lochu a potem uśmiercił.

Kult świętej Katarzyny z Aleksandrii powędrował na Europę i był goszczony w chrześcijaństwie. Na podstawie legendy stworzono chrześcijańską męczennice.

Jej imię dawano nowo narodzonym dziewczynkom, w nadziei, że posiądą cechy patronki. 

Jest patronką wielu zawodów, a także patronką cnotliwych kawalerów mających w przyszłości stanąć na ślubnym kobiercu.

W kalendarzu słowiańskim dzień 24 listopad był Świętem Doli, dniem w którym dziewczęta i chłopcy uciekali do wróżb by poznać los jaki ich czekał.

Katarzynki przypadały na okres końca listopada jeszcze pod koniec XIX wieku tak jak i Andrzejki.  Czas jesienny zawsze był uznawany za najwłaściwszy aby porozumiewać się z duchami i poznawać tajemnice ducha. Czas ten jest najlepszy dla zalotów.

Wg tradycji Katarzynki i Andrzejki otwierają adwent:. Katarzynkowy wieczór był ostatnim kawalerskim czasem gdzie mogli się zabawić, zakazanych w adwencie a później już niedostępnych dla żonatych.

Mimo, iż małżeństwa były dobierane przez rodziców,  i nie miało to często nic wspólnego z miłością, sam fakt wróżby mówiącej o ślubie w najbliższym czasie był dobrym znakiem. Młodzi mogli w końcu uwolnić się od kurateli rodziców.

Katarzynki, są odpowiednikiem żeńskiej wersji Andrzejek. 

W wigilię św. Katarzyny, jest najlepszy czas dla mężczyzn na poznanie przyszłości uczuciowej. 

Młodzi kawalerowi recytowali wierszyki, które miały dać im pomyślne wróżby. W noc świętej Katarzyny, wkładali mężczyźni pod poduszki przedmioty kobiece, by przyciągnąć do siebie przyszłą partnerkę.

Najpopularniejszą wróżbą była i możliwe że nadal jest - losowanie z kubków.

Ukrywano pod nimi przedmioty symbolizujące ożenek (np. obrączka), przypływ majątku (np. monety), dobrą pracę (zboże), chwilowy zastój (pusty kubek) a następnie losowano.

To męskie święto jednak zostało zapomniane, i w obecnych czasach bardziej świętuje się Andrzejki, które są czasem Panien, i najlepszym momentem w roku, w którym przepowiada się przyszłość. 

.Katarzynki i męskie wróżby matrymonialne zniknęły niemal całkowicie pod koniec XIX wieku.

Warto jednak je poznać i pamiętać, bo są miłą częścią naszej kultury.